Για να επιλέξει το σχολείο το θέμα με το οποίο θα ασχοληθεί αρχικά, αλλά και σε βάθος τριετίας είναι σημαντικό να προηγηθεί ένας «Περιβαλλοντικός έλεγχος», δηλαδή, μια αρχική διερεύνηση της πραγματικής κατάστασης του σχολείου (κτίριο, σχολική αυλή, σχέσεις μαθητών – εκπαιδευτικών, κοινωνικό περιβάλλον και τοπική πραγματικότητα) σε σχέση με τα θεματικά πεδία του προγράμματος: ενέργεια, νερό, απορρίμματα, σχολική αυλή, ποιότητα ζωής, υπεύθυνη κατανάλωση.
Γιατί είναι σημαντική μια τέτοια έρευνα;
Μέσα από αυτή την έρευνα αναδεικνύεται η πραγματική κατάσταση του σχολείου και διαφαίνονται οι τομείς στους οποίους χρειάζονται να γίνουν παρεμβάσεις στην κατεύθυνση μιας συνολικής αειφόρου σχολικής πολιτικής.
Στη συνέχεια χρειάζεται η Περιβαλλοντική Επιτροπή να οργανώσει έναν πιο στοχευμένο Περιβαλλοντικό έλεγχο για να διαπιστώσει ποιες αλλαγές είναι απαραίτητες, να συζητήσει ποιες είναι βραχυπρόθεσμες και ποιες μακροπρόθεσμες, και να διατυπώσει ένα σχέδιο δράσης με ρεαλιστικούς στόχους.
Πως γίνεται ο Περιβαλλοντικός έλεγχος;
Ο Περιβαλλοντικός έλεγχος γίνεται με βάση ένα ερωτηματολόγιο (λίστα ελέγχου), που η συμπλήρωσή του αποτυπώνει την κατάσταση του σχολείου σε σχέση με το θέμα που επιλέγουμε. Παραδείγματος χάρη ένα ερωτηματολόγιο -λίστα ελέγχου για το θέμα του νερού μπορεί να είναι το παρακάτω:
Λίστα ελέγχου για το νερό
- Παρακολουθεί το σχολείο την κατανάλωση στο μετρητή του νερού;
- Επισκευάζονται οι βρύσες που στάζουν γρήγορα;
- Οι βρύσες είναι απλές ή με χρονοδιακόπτη;
- Πως διατηρείται καθαρό το σχολείο από τις καθαρίστριες; Με χρήση σκούπας ή νερού;
- Χρησιμοποιούνται οικολογικά απορρυπαντικά για την καθαριότητα του σχολείου;
- Έχει τοποθετηθεί σύστημα αυτόματου ποτίσματος
Μια τέτοια λίστα μπορεί να αφορά έναν ή περισσότερους τομείς περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος (Ενέργεια, νερό, απορρίμματα, αυλή, κλπ.). Αυτό εξαρτάται από τα χρόνια που δουλεύει το σχολείο στο πρόγραμμα και το βαθμό εμπλοκής της σχολικής κοινότητας στην υλοποίηση του προγράμματος. Κάθε σχολείο μπορεί να διαμορφώσει τη σχετική λίστα σύμφωνα με τις ανάγκες του.
Τι πρέπει να λάβουμε υπόψη μας σε αυτό το στάδιο;
Στο στάδιο αυτό χρειάζεται
- Να επιδιώξουμε την συμμετοχή όλων των μαθητών στον Περιβαλλοντικό έλεγχο. Η λίστα μπορεί να διαμορφωθεί από την Περιβαλλοντική Επιτροπή, αλλά καλό είναι να την χρησιμοποιήσουν και να αξιολογήσουν τα αποτελέσματά της όσο το δυνατόν περισσότεροι μαθητές.
- Να γίνει καλή τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων της.
- Να παρουσιαστούν και να διαδοθούν τα αποτελέσματα με διάφορους ευρηματικούς τρόπους σε όλη τη σχολική κοινότητα και την τοπική κοινωνία.
Ο Περιβαλλοντικός έλεγχος είναι καλό να γίνεται σε ετήσια βάση. Επίσης, χρειάζεται να αναφέρεται και σε ζητήματα που η σχολική κοινότητα προσπάθησε να αντιμετωπίσει την προηγούμενη σχολική χρονιά. Πχ. μαζί με τη λίστα για το νερό (το οποίο είναι το θέμα που επιλέγουμε για φέτος) ερευνούμε και ζητήματα διαχείριση απορριμμάτων (που ήταν το θέμα της περσινής χρονιάς). Με τον τρόπο αυτό επιδιώκουμε:
- Να θυμίσουμε στους μαθητές αλλά και τους εκπαιδευτικούς τη μέχρι τώρα πορεία μας.
- Να εξασφαλίσουμε συνέχεια και συνοχή στους στόχους μας.
- Να αξιολογήσουμε το βαθμό επίτευξης των στόχων μας.
- Να σχεδιάσουμε καλύτερα τη μελλοντική μας δουλειά.
Στο στάδιο αυτό:
- το θέμα του προγράμματος ακουμπά πάνω στη σχολική ζωή,
- αξιοποιούνται οι εμπειρίες των μαθητών,
- συναρθρώνεται η θεωρία με την πράξη, και
- δίνεται νόημα και προοπτική στις δράσεις που θα ακολουθήσουν.