Το «Σ’νουπαρτό» στα χωριά της Λέσβου

@ Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες λέξεις της Λεσβιακής διαλέκτου είναι το “σ’ νουπαρτό” και το ρήμα “σ΄νουπαίρνω” . Σημαίνουν την μετάβαση σε θερινή κατοικία για την περίοδο του καλοκαιριού και την επιστροφή από αυτήν στο χωριό το φθινόπωρο. Στη Λέσβο άλλωστε τα περισσότερα χωριά έχουν επίνεια (Σκάλες ).
……………………………………………………………
@ “Σ’ νουπαρτό” είχαμε στα χωριά της Γέρας, του Πολιχνίτου, του Ευεργέτουλα, στην Ερεσό, την Άντισσα, τη Θερμή και αλλού. Οι περισσότεροι κάτοικοι των χωριών κάθε καλοκαίρι «σνουπαίρνανε» είτε στους κάμπους, είτε σε παραθαλάσσιες εκτάσεις που είχαν. Εκεί υπήρχε δροσερό νερό, βάζανε «μπαχτσέδες» για τα λαχανικά τους και μαζεύανε τα προϊόντα της εποχής (π.χ. σύκα).
…………………………………………………………………..
@ Τα σπίτια στους κάμπους ήταν ως επί το πλείστον φτηνές κατασκευές (παράγκες, καλύβες, τσαρντάκες, σάζια ). Άλλωστε εκεί έμεναν μόνο 2-3 μήνες το καλοκαίρι. Υπήρχαν όμως και κανονικά πετρόκτιστα σπίτια ( ή κούλες ) όπως τα λέγανε στο Μόλυβο. Η μετακίνηση γινόταν με ζώα , όπου φορτώνονταν μέσα σε κοφίνια τα μαγειρικά σκεύη, τα ρούχα και τα άλλα χρειαζούμενα του νοικοκυριού. Απαραίτητα ήταν το φανάρι με σίτα ( ψυγείο …αέρος) και η λάμπα πετρελαίου.
……………………………………………………………………
@ Μπροστά στα ντάμια στηνόταν η τσαντίρα, μια κατασκευή από ξύλα και κλαδιά για σκίαση. Εκεί μπορούσε να μπει και ένας καναπές για να κοιμηθείς ακούγοντας τα τριζόνια. Μέσα στο ντάμι κατασκευαζόταν συνήθως ένα υπερυψωμένο ξύλινο δάπεδο , όπου όλοι κοιμότανε το βράδυ , στρωματσάδα. Την ημέρα τα στρώματα μαζεύονταν και διπλώνονταν σε μια εσοχή του τοίχου, που ήταν σαν ανοιχτή ντουλάπα.
…………………………………………………………………….
@ Τέλος σε απόσταση από το ντάμι στήνονταν η τουαλέτα ( το αποχωρητήριο) Μπήγονταν στη γη τέσσερις πάσσαλοι και γύρω-γύρω από αυτούς κρεμάγανε άδεια τσουβάλια ή παλιές καρπέτες. Όποιος πήγαινε για την ανάγκη του το βράδυ ανακουφιζότανε μετρώντας .....τα άστρα του ουρανού!
............................................................................
@ Το σ΄νουπαρτό αρκετές φορές καθοριζότανε και από τα τοπικά θρησκευτικά έθιμα. Στον Παλαιόκηπο -για παράδειγμα -πρώτα κάνανε το πανηγύρι του Αγίου Ερμολάου, στις 26 Ιουλίου και μετά φεύγανε για τον κάμπο της Γέρας. Από εκεί γυρίζανε στα μέσα στον Σεπτέμβριο, δηλαδή του Σταυρού.

@@ Οι πληροφορίες του κειμένου προέρχονται από συνέντευξη της παλιάς μας μαθήτριας  Βίκης Κασσή  με τον παππού της Π. Φωτεινό (από τον Παλαιόκηπο της Λέσβου ).