"Ο ΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ" (ΠΑΙΧΝΙΔΙ)

Παιδαγωγικοί Στόχοι:
Να κατανοήσουν τα παιδιά την έννοια της τροφικής αλυσίδας (ποιος τρώει ποιον).
Να μάθουν τους ρόλους των παραγωγών (φυτά), των πρωτογενών καταναλωτών (φυτοφάγα) και των δευτερογενών καταναλωτών (σαρκοφάγα).
Να αντιληφθούν τη σημασία της ισορροπίας σε ένα οικοσύστημα.
Να αναπτύξουν τη στρατηγική σκέψη, την ταχύτητα και την αντίληψη του χώρου.
Απαραίτητα Υλικά:
Χρωματιστές κορδέλες, φανελάκια ή μαντήλια σε 3 διαφορετικά χρώματα για να ξεχωρίζουν οι ρόλοι (π.χ. πράσινο, κίτρινο, κόκκινο).
Κιμωλίες ή κώνοι για να ορίσουμε την περιοχή του παιχνιδιού.
Προετοιμασία (από τον εκπαιδευτικό):
Οριοθέτηση Χώρου: Σχεδιάζουμε μια μεγάλη, ασφαλή περιοχή στην αυλή όπου θα μπορούν να τρέξουν τα παιδιά.
Μοίρασμα Ρόλων: Χωρίζουμε τα παιδιά σε τρεις άνισες ομάδες:
Φυτά (Πράσινο χρώμα): Η μεγαλύτερη ομάδα (περίπου το 50% των παιδιών) είναι οι παραγωγοί.
Λαγοί (Κίτρινο χρώμα): Η μεσαία ομάδα (περίπου το 35% των παιδιών) είναι τα φυτοφάγα ζώα.
Αλεπούδες (Κόκκινο χρώμα): Η μικρότερη ομάδα (περίπου το 15% των παιδιών) είναι τα σαρκοφάγα ζώα.
Πώς Παίζεται το Παιχνίδι (Βήμα-Βήμα):
Βήμα 1: Η Ιστορία & Οι Κανόνες (5 λεπτά)
Συγκεντρώνουμε τα παιδιά και εξηγούμε τους ρόλους:
«Στο δάσος μας σήμερα, ο καθένας έχει έναν πολύ σημαντικό ρόλο.
Οι Πράσινοι είστε τα Φυτά. Παίρνετε ενέργεια από τον ήλιο και είστε η τροφή για πολλούς. Δεν μπορείτε να κινηθείτε, αλλά προσφέρετε ασφάλεια!
Οι Κίτρινοι είστε οι Λαγοί. Είστε φυτοφάγοι, που σημαίνει ότι για να ζήσετε, πρέπει να τρώτε φυτά.
Οι Κόκκινοι είστε οι Αλεπούδες. Είστε σαρκοφάγοι και για να ζήσετε, πρέπει να κυνηγήσετε τους λαγούς.
Ποιος είναι ο στόχος; Να επιβιώσετε!»
Οι Κανόνες της Επιβίωσης:
Οι Αλεπούδες (Κόκκινοι) κυνηγούν τους Λαγούς (Κίτρινους). Αν μια αλεπού ακουμπήσει έναν λαγό, ο λαγός «τρώγεται» και κάθεται στο έδαφος μέχρι να τελειώσει ο γύρος.
Οι Λαγοί (Κίτρινοι) για να σωθούν από τις αλεπούδες, πρέπει να βρουν ένα Φυτό (Πράσινο) και να το ακουμπήσουν στον ώμο. Όσο ακουμπούν ένα φυτό, είναι σε «ασφαλή ζώνη» και καμία αλεπού δεν μπορεί να τους πιάσει.
Περιορισμός Ασφάλειας: Ένας λαγός μπορεί να μείνει σε ένα φυτό μόνο για 5 δευτερόλεπτα (μετράει δυνατά: 1... 2... 3... 4... 5!) και μετά πρέπει να τρέξει να βρει άλλο φυτό.
Τα Φυτά (Πράσινοι) μένουν ακίνητα σε διάφορα σημεία της αυλής με τα χέρια ανοιχτά, έτοιμα να προσφέρουν ασφάλεια.
Βήμα 2: Το Κυνήγι Αρχίζει! (5-7 λεπτά ανά γύρο)
Δίνουμε το σύνθημα. Τα «Φυτά» σκορπίζονται και παίρνουν τις θέσεις τους.
Οι «Λαγοί» και οι «Αλεπούδες» ξεκινούν να τρέχουν. Οι λαγοί προσπαθούν να μετακινούνται από φυτό σε φυτό, ενώ οι αλεπούδες προσπαθούν να τους πιάσουν στο ενδιάμεσο.
Ο γύρος τελειώνει όταν όλες οι αλεπούδες έχουν πιάσει από έναν λαγό ή όταν περάσει ο προκαθορισμένος χρόνος.
Βήμα 3: Συζήτηση και Αλλαγή Ισορροπίας (10 λεπτά)
Μετά από κάθε γύρο, κάνουμε μια παύση για συζήτηση και αλλάζουμε τη σύνθεση των ομάδων.
Σενάριο 1 (1ος Γύρος): Η αρχική ισορροπία. Ρωτάμε: «Ήταν εύκολο για τις αλεπούδες να βρουν τροφή; Είχαν οι λαγοί αρκετά φυτά για να κρυφτούν;»
Σενάριο 2 (2ος Γύρος - Αλλαγή): Μειώνουμε δραστικά τον αριθμό των «Φυτών» (π.χ. λόγω μιας φανταστικής πυρκαγιάς). Παίζουμε ξανά. Τι συνέβη τώρα στους λαγούς; (Πιάστηκαν πολύ πιο εύκολα).
Σενάριo 3 (3ος Γύρος - Αλλαγή): Κάνουμε πάρα πολλούς τους «Λαγούς» και λίγες τις «Αλεπούδες». Παίζουμε ξανά. Τι παρατηρούμε; (Οι αλεπούδες χόρτασαν, αλλά πολλοί λαγοί έμειναν χωρίς να τους κυνηγάει κανείς).
Τελική Συζήτηση: Τι μας διδάσκει αυτό για τη φύση; Γιατί είναι σημαντικό να υπάρχουν και φυτά, και φυτοφάγα, και σαρκοφάγα σε σωστούς αριθμούς; Τι θα γινόταν αν εξαφανιζόταν μία από τις ομάδες;
Αυτό το παιχνίδι δεν είναι απλώς ένα κυνηγητό. Είναι μια ζωντανή προσομοίωση που βοηθά τα παιδιά να νιώσουν στο πετσί τους πώς λειτουργεί η φύση και πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία της.
Το παιχνίδι παίχτηκε από τους μαθητές και μαθήτριες της ΣΤ1 τάξης και εφαρμόστηκαν και τα 3 σενάρια.
Βαγγέλης Ρίζος ΠΕ 70
Υπεύθυνος Συντονιστής Περιβαλλοντικής Επιτροπής.