Κλιματική αλλαγή/ Φυσικές καταστροφές : Πλημμύρες
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί παγκόσμια πρόκληση καθώς οδηγεί στη συνολική αύξηση της συχνότητας και της σοβαρότητας των καιρικών φαινομένων όπως η ξηρασία, οι πλημμύρες, οι τυφώνες, οι ανεμοστρόβιλοι και οι πυρκαγιές (Mackay,2008). Η περιοχή της Μεσογείου σύμφωνα με την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή του Ο.Η.Ε. θεωρείται ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή καθώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αυξηθούν οι ακραίες θερμοκρασίες, οι βροχοπτώσεις, οι πλημμύρες και οι ξηρασίες τις επόμενες δύο δεκαετίες (IPPC,2013). Επιπλέον, η αστικοποίηση και η αύξηση του πληθυσμού στις περιοχές που είναι επιρρεπείς σε φυσικές καταστροφές (ρέματα, κοιλάδες ποταμών, παράκτιες ζώνες, ασταθή και επικλινή εδάφη) εντείνουν τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις μιας επικείμενης φυσικής καταστροφής που συνδέεται με έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως η πλημμύρα.
Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από αυξημένη επικινδυνότητα φυσικών καταστροφών, με δυσμενείς επιπτώσεις στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα. Με δεδομένο ότι στο άμεσο μέλλον η τάση σε καταστροφές είναι αυξανόμενη αποτελεί επιτακτική ανάγκη η πρόληψη και η διαχείριση-αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, μέσω εκπαιδευτικών δράσεων, με κατάλληλο σχεδιασμό, για τον μετριασμό των κινδύνων και την πρόληψη των καταστροφών. H κατανόηση των κινδύνων που συνδέονται με φυσικά φαινόμενα και η αυξημένη ευαισθητοποίηση και ετοιμότητα των πολιτών μπορούν να συνεισφέρουν αποτελεσματικά στη μείωση των συνεπειών στην κοινωνία (Sendai Framework 2015-2030). Κύριοι παράγοντες της διαμόρφωσης αντίληψης του κινδύνου αποτελούν το μέγεθος της γνώσης και της εκπαίδευσης του ατόμου. Η εξέταση των φυσικών φαινομένων και του κινδύνου πρέπει να απορρέει από φυσικούς νόμους και να λαμβάνονται υπόψη επιστημονικοί παράγοντες. Η τροποποίηση της συμπεριφοράς απέναντι στους φυσικούς κινδύνους είναι πλήρως εξαρτώμενη από τις μεταβλητές (Hines et al , 1986): γνώση, δεξιότητες, στρατηγική και παράγοντες που σχετίζονται με την προσωπικότητα του ατόμου.
Στο πλαίσιο λοιπόν των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων οι μαθητές της Β΄τάξης του σχολείου μας ασχολήθηκαν με τη μελέτη των δυσμενών επιπτώσεων μιας πλημμύρας και μέσα από τις δράσεις τους παρατήρησαν τα αίτια μιας τέτοιας καταστροφής μετά από την ανθρώπινη παρέμβαση στην φύση.
Κύριος στόχος του προγράμματος είναι η εισαγωγή του διερευνητικού και κριτικού τρόπου σκέψης στους μαθητές, ώστε να κατανοήσουν, να αποσαφηνίσουν και να συσχετίσουν τις αρχές των φυσικών επιστημών που με τις έννοιες που διέπουν το φαινόμενο της πλημμύρας που πλήττει ιδιαίτερα τον ελλαδικό χώρο. Οι μαθητές υπό το πρίσμα της κριτικής προσέγγισης, θα αναπτύξουν νοητικές και ψυχοκινητικές δεξιότητες, θα συμμετάσχουν σε ομαδοκεντρικές διαδικασίες και θα οικοδομήσουν μονιμότερες λειτουργικές γνώσεις με απώτερο σκοπό να κατανοήσουν τον διερευνητικό τρόπο σκέψης και πως να μετασχηματίσουν τη γνώση σε δεξιότητα.
Παράλληλα, μέσα από την υλοποίηση του προγράμματος, θα γίνει ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με τις επιπτώσεις των πλημμυρών στην καθημερινή ζωή, ώστε να καταστούν μελλοντικά ικανοί πολίτες να διαχειρίζονται και να αντιμετωπίζουν προβλήματα που ανακύπτουν από πλημμυρικούς κινδύνους.
Ασχολήθηκαν με τη μελέτη της καταστροφής της Γέφυρας του ποταμού Κερίτη στη Κρήτη στις πλημμύρες του 2019
1. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες , στην αρχή παρακολούθησαν σχετικό βίντεο που αναλύει το φαινόμενο. https://www.youtube.com/watch?v=GjehM54kabI
2.Αναλαμβάνουν να κατασκευάσουν δύο μακέτες , όπου στην πρώτη γίνεται προσπάθεια να αποδοθεί η γέφυρα μετά την ανθρώπινη παρέμβαση ενώ στη δεύτερη αποδίδεται η καταστροφή της μετά την πλημμύρα.
3.Οι ομάδες που έχουν ορισθεί αναλαμβάνουν να κατασκεύασουν τα διάφορα αντικείμενα των μακετών, όπως σπίτια, δέντρα, γέφυρες, σαραζανέτια. Πάνω σε δύο κόντρα πλακέ 50χ70 θα κατασκευαστούν οι δύο μακέτες.
Η πρώτη παριστάνει την γέφυρα πριν την καταστροφή με τις ανθρώπινες παρμβάσεις και η δεύτερη παριστάνει την κατεστραμένη γέφυρα.
Τονίζεται ότι οι πλημμύρες δεν είναι αποτέλεσμα μόνο ακραίων καιρικών συνθηκών.Οφείλονται επίσης
- σε διαχρονικά αντιοικολογικές επιλογές, όπως η μετατροπή ποταμών με μεγάλο πλημμυρικό πεδίο σε ανοιχτούς αγωγούς ομβρίων
- στην ανορθολογική οικιστική και βιομηχανική επέκταση: έχουμε καλύψει τους χώρους που ζούμε με μη υδατοπερατά υλικά, έχουμε κτίσει μέσα στις κοίτες των ρεμάτων κτλ
- στην μείωση των δασικών εκτάσεων (αποψίλωση, πυρκαγιές)
- στην άγνοια, αδιαφορία και ανοχή των πολιτών
Η κλιματική αλλαγή έρχεται να επιδεινώσει τις συνέπειες των παραπάνω.
Κατασκευή μακέτας
Ομαδοσυνεργατική προσέγγιση. Οι μαθητές κάθε τμήματος χωρίζονται σε ομάδες και αναλαμβάνουν την κατασκευή κάποιου αντικειμένου (σπίτια, δέντρα, γέφυρες, σαραζανέτια). Πάνω σε 2 κόντρα πλακέ 50cm x 70cm έχει τοποθετηθεί αφρός πολυαιρεθάνης και έχει κοπεί, από τον εκπαιδευτικό, σε σχήμα που παριστάνει την κοίτη ενός ποταμού. Θα κατασκευαστούν δύο μακέτες. Η πρώτη παριστάνει μία γέφυρα πριν μία καταστροφική πλημμύρα μαζί με τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Η δεύτερη μακέτα παριστάνει την κατεστραμμένη γέφυρα μετά από έντονη βροχόπτωση και εξαιτίας των ανθρώπινων παρεμβάσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται ο τρόπος κατασκευής των δέντρων
Yλικά
- ψαλίδι
- αφρός πολυαιρεθάνης
- ακρυλικό χρώμα πράσινο σκούρο και ανοιχτό
- πλαστικά καλαμάκια
- ακρυλικό χρώμα καφέ
- σιλικόνη
Διαδικασία κατασκευής
- Με τον αφρό πολυαιρεθάνης δημιουργούμε το ΄΄φύλλωμα των δέντρων΄΄
- Βάφουμε τα κομμάτια πράσινο σκούρο και ανοιχτό
- Για κορμό χρησιμοποιούμε τα πλαστικά καλαμάκια
- Τα βάφουμε καφέ
- Στηρίζουμε όπου χρειάζεται με σιλικόνη
Κάθε τμήμα συνεχίζει το έργο του προηγούμενου τμήματος (διαθεματική προσέγγιση με το μάθημα των καλλιτεχνικών).