Υλοποίηση Περιβαλλοντικών Δράσεων σε Ιωάννινα-Ζαγόρια

Στα πλαίσια του προγράμματος «Φύση και Βιοποικιλότητα» ενταγμένου στο παγκόσμιο δίκτυο των Οικολογικών Σχολείων πραγματοποιήθηκαν εκπαιδευτικές επισκέψεις κατά την περίοδο 7 – 9 Απριλίου 2025 στα Ιωάννινα – Ζαγοροχώρια όπου και υλοποιήθηκαν ποικίλες περιβαλλοντικές δράσεις από τους μαθητές/τριες  που αποτελούν την περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου μας.

Οι βασικοί στόχοι του προγράμματος ήταν δύο μέσα από τους οποίους υπάρχουν αρκετοί επιμέρους στόχοι. Πρώτος στόχος υπήρξε η ανάδειξη των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς μιας περιοχής και συγκεκριμένα αυτής του Ζαγοριού. Δεύτερος στόχος η επαφή με το φυσικό περιβάλλον και το φυσικό κάλλος με βιωματικό τρόπο. Επιμέρους στόχοι αποτέλεσαν οι γνώσεις που αποκτούν τα άτομα για την ιστορία και τα μνημεία της περιοχής αυτής καθώς και τη χρησιμότητα των μνημείων αυτών, να νιώσουν τι είναι η πολιτιστική μας κληρονομιά και ποια η σημαντικότητα της και πως συνδέεται η αρχιτεκτονική ενός τόπου με τη βιοποικιλότητα μιας περιοχής. Επίσης να δουν στην πράξη τι είναι το οικομουσείο, πως χρησιμεύουν οι νέες εφαρμογές της τεχνολογίας στο πολιτιστικό περιβάλλον ( δηλαδή πως προστατεύεται ή συντηρείται ή αναστυλώνεται σήμερα ένα γεφύρι με την βοήθεια της τεχνολογίας) και γενικότερα να εκφραστούν δημιουργικά και βιωματικά στο φυσικό μουσειακό περιβάλλον.

Οι μουσειοπαιδαγωγικές μέθοδοι που εφαρμόστηκαν ήταν η μαιευτική με εργαλείο τη συζήτηση, η αποκαλυπτική με εργαλείο τη βιωματική δραστηριότητα του περίπατου και κονστρουκτιβιστική με εργαλείο την αλληλεπίδραση μεταξύ των εμπειριών και των ιδεών τους. Για την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου είδους προγράμματος απαιτείται πληθώρα δραστηριοτήτων και μάλιστα διαφορετικών.

Τα  στάδια ήταν δύο. Στην πρώτη φάση η έμφαση δόθηκε στην πολιτιστική κληρονομιά και στην ιστορία της περιοχής και έγινε μέσω περιπατητικής συζήτησης. Στην δεύτερη φάση η έμφαση δόθηκε στην φυσική κληρονομιά και στην βιοποικιλότητα της περιοχής με την πραγματοποίηση του ηχοπερίπατου ο οποίος γενικότερα είχε τον κεντρικό ρόλο σε όλο το πρόγραμμα. Τέλος ο ηχοπερίπατος απαιτεί συγκέντρωση, παρατηρητικότητα και συντονισμό αλλά και ειδικό εξοπλισμό.

Ως προς τον πρώτο σκοπό του προγράμματος τα αποτελέσματα ήταν πολύ θετικά και ξεκάθαρα. Πρώτον τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με το πολιτιστικό τοπίο του Ζαγοριού και απέκτησαν θεωρητικές γνώσεις για την ιστορία των μνημείων (πέτρινα γεφύρια της Ηπείρου) και τον γενικότερο ρόλο τους στην κοινωνία μιας άλλης εποχής. Δεύτερον αντιλήφθηκαν τη σημασία της προστασίας  αυτών των μνημείων και τη σύνδεση της βιοποικιλότητας με την τοπική αρχιτεκτονική. Τρίτον αντιλήφθηκαν πλήρως οτιδήποτε σχετίζεται με την έννοια του οικομουσείου. Τέταρτον είδαν στην πράξη πως εφαρμόζεται και βοηθάει η τεχνολογία στην επαφή με το πολιτισμικό περιβάλλον και πέμπτο καλλιέργησαν ερμηνευτικές δεξιότητες για το φυσικό περιβάλλον και εκφράστηκαν αυθόρμητα, πραγματικά και δημιουργικά μέσα από μορφές βιωματικής μάθησης.

Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια από τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς που επισκεφτήκαμε όπως το γεφύρι της Κόνιτσας, το γεφύρι Νούτσου ή Κόκκορα πάνω από τον Βίκο την ιερά μονή Παναγίας Μολυβδοσκεπάστου, βυζαντινό μοναστήρι δίπλα στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, το φαράγγι του Βίκου  τον Εθνικό Δρυμό Βίκου – Αώου, το Μονοδένδρι με το Ριζάρειο Εκθεσιακό κέντρο και τη Σχολή Χειροτεχνίας κ.α. Στην πόλη των Ιωαννίνων επισκεφθήκαμε το κάστρο των Ιωαννίνων , το Ρολόι των Ιωαννίνων, το Μουσείο Αλή Πασά, το τζαμί Ασλάν Πασά, το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων, το νησάκι της κυρά Φροσύνης στη λίμνη  Παμβώτιδα με την παραδοσιακή ηπειρώτικη αρχιτεκτονική του, τα στενά πλακόστρωτα και του όμορφους κήπους των σπιτιών.

Υπεύθυνοι Συντονιστές του Προγράμματος : 

Αϊβαλιώτης Θεόδωρος 

Μπαξαβάνη Αγνή