ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ - ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ

Τίτλος Προγράμματος:

«ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ - ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ»

Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικοί:

Δημήτριος Βουρνέλης
Χρήστος Στεφανακίδης
Αθανάσιος Παρτινούδης

Δήλωση Συμμόρφωσης και Παραγόμενου Υλικού της Δράσης

Βάσει του κάτωθι σχεδίου προγράμματος που σας αποστέλλεται, το τελικό παραγόμενο προϊόν που θα συμμετέχει στην εκδήλωση – παρουσίαση, θα αποτελείται από podcast, βίντεο ή ppt διάρκειας επτά (7’) λεπτών και θα περιλαμβάνει την παρουσίαση των δράσεων επί του πεδίου όπως αυτές έχουν προγραμματιστεί. Επίσης παρουσίαση των δράσεων και εργασιών στην αίθουσα διδασκαλίας, ενδεικτικά:

βιντεοσκοπημένη επίσκεψη των μαθητών στο Φράγμα της Κομοτηνής,
βιντεοσκοπημένη επίσκεψη των μαθητών στο Φράγμα του Κυπρίνου Ορεστιάδας,
υλικό από την επίσκεψη στον Οργανισμό Εγγείων Βελτιώσεων - Άρδευσης (ΓΟΕΒ),
υλικό από την επίσκεψη στη ΔΕΥΑ Ορεστιάδας,
υλικό από την επίσκεψη στο Βιολογικό Καθαρισμό Ορεστιάδας,

Η συνολική διάρκεια, μαζί με την εισήγηση ορίζεται στα δέκα (10’) λεπτά και θα πραγματοποιηθεί από τους μαθητές – συνέδρους.

Οι υπεύθυνοι της σχολικής μονάδας για το πρόγραμμα δεσμεύονται να αποστείλουν το παραγόμενο υλικό εντός του χρονικού ορίου που τίθεται από τους διοργανωτές.

Συνοπτική Περιγραφή – Προγραμματισμένες Δράσεις

Εισαγωγή

Η όλο και εντονότερη ανάπτυξη των συστημάτων υδατικών πόρων σε παγκόσμια κλίμακα, ταυτόχρονα με τα συνεχώς αυξανόμενα ελλείμματα, έχει κάνει επιτακτική την ανάγκη για την εφαρμογή ολοκληρωμένων μεθόδων σχεδιασμού και διαχείρισης των υδατικών πόρων. Η επιστήμη των συστημάτων υδατικών πόρων ή υδροσυστημάτων είναι αυτή που κλήθηκε να εφαρμόσει αυτές τις μεθόδους σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα (των τελευταίων δεκαετιών), για να δώσει λύσεις στα σχετιζόμενα με το νερό προβλήματα της ανθρώπινης κοινωνίας.

Αυτό γιατί το νερό είναι βασικό στοιχείο όλων των περιβαλλοντικών και κοινωνικών διαδικασιών. Το νερό είναι κύριο συστατικό του οικολογικού κύκλου. Το νερό είναι απαραίτητο για την αγροτική, την βιομηχανική παραγωγή και την παραγωγή ενέργειας. Για να καλυφθεί λοιπόν η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση εκμεταλλεύονται όλο και περισσότερο τα υπόγεια νερά, κατασκευάζονται όλο και περισσότερα φράγματα για να ελέγξουν τις πλημμύρες και να ταμιεύσουν το νερό, όλο και μεγαλύτερα υδραγωγεία για να μεταφέρουν το νερό, πολλές φορές σε εκατοντάδες χιλιόμετρα απόσταση, και τελευταία ενεργοβόρα εργοστάσια αφαλάτωσης, για να υδροδοτήσουν παραδοσιακά ερημικές η ημιερημικές περιοχές.

Με την είσοδο στον 21ο αιώνα τα προβλήματα δυστυχώς αυξάνονται καθώς στην έλλειψη του νερού έρχεται να προστεθεί και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Για να δοθεί μία διάσταση του προβλήματος τονίζεται ότι περίπου το 97% από όλο το νερό της Γης είναι αλμυρό (saline) και μόνο 3% είναι γλυκό (fresh water), με ένα συνολικό όγκο 35 δισεκατομμυρίων km3. Λιγότερο από 100.000 km3 περίπου 0.3% των συνολικών αποθεμάτων σε γλυκό νερό - ευρίσκεται στα ποτάμια και τις λίμνες και αποτελεί την κύρια πηγή εφοδιασμού. Το νερό βέβαια στην φύση ανακυκλώνεται και ο υδρολογικός κύκλος περιγράφει αυτή την ανακύκλωση. Σε ετήσια βάση περίπου 45.000 km3 νερού κατ΄ έτος επιστρέφουν στον παγκόσμιο ωκεανό σαν απορροή των ποταμών και των υπόγειων σχηματισμών. Αλλά αυτοί οι υδατικοί πόροι δεν κατανέμονται εξ ίσου σε όλη την γήινη επιφάνεια.

Μέρη Προγράμματος

Project: Διαχείριση Υδάτινων Πόρων

Το προτεινόμενο project σχετικά με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων μπορεί να είναι εκπαιδευτικό και ταυτόχρονα διασκεδαστικό για μαθητές Δημοτικού. Μέσω αυτού, τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν την αξία του νερού, τη σημασία της εξοικονόμησης και την προστασία των υδάτινων πόρων.

1. Σκοπός του Project:

Να κατανοήσουν οι μαθητές την αξία του νερού, τη σημασία της σωστής διαχείρισής του και τη συνεισφορά τους στην εξοικονόμηση νερού στην καθημερινή ζωή.

2. Στόχοι:

Να μάθουν τη σημασία του νερού ως φυσικού πόρου.
Να κατανοήσουν τις επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης και της ρύπανσης του νερού.
Να προτείνουν λύσεις και να εφαρμόσουν πρακτικές για την εξοικονόμηση νερού.
Να αναγνωρίσουν τη σημασία της προστασίας των υδάτινων πόρων για το περιβάλλον.
Να έρθουν σε επαφή με υδατοδεξαμενές, ταμιευτήρες και ανάλογες τεχνητές και φυσικές κατασκευές.
Να γνωρίσουν έννοιες όπως υδροφόροι ορίζοντες, άντληση, άρδευση.
Να γνωρίσουν έργα τεχνητού πολιτισμού διαχρονικά και δη, βυζαντινής περιόδου.

3. Θέματα του Project:

Η Αξία του Νερού: Ποια είναι η σημασία του νερού για τον άνθρωπο και τη φύση.
Πηγές Νερού: Πού βρίσκεται το νερό (θάλασσες, ποτάμια, λίμνες, υπόγεια ύδατα κ.λπ.).
Απειλές για τους Υδάτινους Πόρους: Ρύπανση, υπερκατανάλωση, κλιματική αλλαγή.
Εξοικονόμηση Νερού: Πώς μπορούμε να μειώσουμε την κατανάλωση νερού στο σπίτι, στο σχολείο, στην πόλη και περιοχή.
Προστασία των Υδάτινων Πόρων: Μέτρα και στρατηγικές για την προστασία του νερού και των υδάτινων οικοσυστημάτων.
Βυζαντινά Έργα: Το νερό την εποχή του Βυζαντίου: Έργα ύδρευσης & άρδευσης.
Αστικό / Τεχνητό Περιβάλλον: Ορθή διαχείριση και υποδομές.

4. Δραστηριότητες του Project:

Δραστηριότητα 1: Εισαγωγή στο Νερό

Συζήτηση στην τάξη: «Πού χρησιμοποιούμε το νερό στην καθημερινότητά μας;».
Στην αρχή της δραστηριότητας, ζητήστε από τα παιδιά να αναφέρουν όλες τις χρήσεις του νερού στην καθημερινή ζωή (πόσιμο, καθαριότητα, κήποι, βιομηχανίες κ.λπ.).

Ομαδική εργασία: Δημιουργία ενός "Χάρτη Χρήσης Νερού". Σε ένα μεγάλο χαρτί ή στον πίνακα, ζητήστε από τα παιδιά να γράψουν τις καθημερινές χρήσεις του νερού.

Δραστηριότητα 2: Εξοικονόμηση Νερού

Πειράματα και Συζητήσεις: Εξετάστε τρόπους εξοικονόμησης νερού στο σχολείο και στο σπίτι. Μπορείτε να κάνετε πειράματα ή να δείξετε εικόνες από καθημερινές συνήθειες (π.χ., κλείσιμο της βρύσης όταν βουρτσίζουμε τα δόντια).

Δημιουργία αφίσας, ψηφιακής αφίσας(canva) ή αποθετηρίου (padlet): Ζητήστε από τα παιδιά να δημιουργήσουν αφίσες που θα προωθούν τη χρήση λιγότερου νερού, με απλές και κατανοητές εικόνες και μηνύματα.

Δημιουργία ψηφιακού ερωτηματολογίου – Quiz (Quizzez): on line ερωτηματολόγιο με σκορ σχετικό με το θέμα

Δραστηριότητα 3: Ρύπανση του Νερού

Πείραμα με Ρύπανση: Παρουσιάστε ένα απλό πείραμα με ρύπανση του νερού. Για παράδειγμα, μπορείτε να ρίξετε διάφορες ουσίες (χρώμα, λάδι, ζάχαρη) σε ένα δοχείο με νερό και να δείξετε πώς αυτά μολύνουν το νερό. Συζητήστε με τα παιδιά για τις συνέπειες της ρύπανσης.

Συζήτηση: "Πώς η ρύπανση του νερού επηρεάζει το περιβάλλον και τη ζωή μας;" Εξηγήστε τις συνέπειες της ρύπανσης των ποταμών, των λιμνών και των ωκεανών.

Δραστηριότητα 4: Διαχείριση Υδάτινων Πόρων στην Κοινωνία

Δημιουργία Μοντέλου (μακέτα – αίθουσα τεχνολογίας): Μπορείτε να δημιουργήσετε με τα παιδιά ένα απλό μοντέλο ενός συστήματος υδάτινων πόρων στην πόλη ή το χωριό τους. Χρησιμοποιώντας πλαστικά δοχεία και φυσικά υλικά, αναπαραστήστε τον τρόπο που συλλέγεται, αποθηκεύεται και χρησιμοποιείται το νερό.

Παιχνίδι Ρόλων: Ανάθεση ρόλων (π.χ., δήμαρχος, πολίτης, αγρότης, επιχειρηματίας τουρισμύ) και ζητήστε από τα παιδιά να προτείνουν λύσεις για τη σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων στην κοινότητά τους.

Δραστηριότητα 5: Παρουσίαση και Συζήτηση

Δημιουργία Παρουσίασης: Τα παιδιά παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους και τις προτάσεις τους για την εξοικονόμηση και προστασία του νερού. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις αφίσες, σχέδια ή ηλεκτρονικές παρουσιάσεις για να δείξουν τι έμαθαν.

Συζήτηση με τους Γονείς: Ζητήστε από τα παιδιά να μοιραστούν τις γνώσεις τους με τους γονείς τους και να αναφέρουν τρόπους εξοικονόμησης νερού στο σπίτι τους.

5. Εκπαιδευτικό Υλικό:

Χάρτες και Εικόνες που δείχνουν τις πηγές του πόσιμου νερού και τις περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας.
Πίνακες και Γραφήματα με στατιστικά δεδομένα για την κατανάλωση νερού και την έλλειψη πόσιμου νερού σε διάφορες περιοχές του κόσμου.
Φύλλα Εργασίας με σενάρια για συζητήσεις και ασκήσεις εξοικονόμησης νερού.
Βίντεο/Παρουσιάσεις που εξηγούν τη σημασία του πόσιμου νερού και τα προβλήματα που προκύπτουν από τη ρύπανση και την υπερκατανάλωση.

6. Συμπεράσματα:

Στο τέλος του project, τα παιδιά θα πρέπει να κατανοήσουν τη σημασία της σωστής διαχείρισης των υδάτινων πόρων και να συνειδητοποιήσουν την ευθύνη τους στην προστασία των φυσικών πόρων. Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει μέσω της παρατήρησης της συμμετοχής τους στις δραστηριότητες και των παρουσιασμένων εργασιών τους.

Ανακεφαλαίωση: Κλείστε τη συζήτηση επαναλαμβάνοντας τις βασικές έννοιες: η σημασία του πόσιμου νερού, οι πηγές του, οι προκλήσεις για τη διαχείρισή του, οι τρόποι εξοικονόμησης και προστασίας του.

Ερωτήσεις για Αναστοχασμό: «Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ως μαθητές για να εξοικονομήσουμε νερό στο σχολείο ή στο σπίτι μας;»
Ζητήστε από τα παιδιά να γράψουν ή να πουν μια δράση που μπορούν να εφαρμόσουν στην καθημερινή τους ζωή για την εξοικονόμηση νερού.

7. Αξιολόγηση:

Παρατήρηση Συμμετοχής: Κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας, παρακολουθήστε τη συμμετοχή των μαθητών στις συζητήσεις και τις δραστηριότητες.

Αξιολόγηση Φύλλων Εργασίας: Ελέγξτε τις απαντήσεις στις ασκήσεις εξοικονόμησης νερού και τις προτάσεις για τη διαχείριση του πόσιμου νερού.

Τελική Συζήτηση: Στο τέλος της διδακτικής ώρας, ζητήστε από τα παιδιά να μοιραστούν μια στρατηγική ή ενέργεια που θα εφαρμόσουν για να βοηθήσουν στην προστασία του πόσιμου νερού.

Με αυτό το σχέδιο διδασκαλίας, οι μαθητές θα κατανοήσουν τη σημασία της διαχείρισης του πόσιμου νερού και τις ενέργειες που μπορούν να κάνουν στην καθημερινή τους ζωή για να προστατεύσουν αυτόν τον πολύτιμο πόρο.

Ερωτηματολόγιο για το Πόσιμο Νερό και Διαχείριση (Ε΄ - ΣΤ΄ Δημοτικού)

Αυτό το ερωτηματολόγιο έχει σκοπό να αξιολογήσει τις γνώσεις και την κατανόηση των μαθητών σχετικά με τη σημασία του πόσιμου νερού, τη διαχείρισή του και τις πρακτικές εξοικονόμησης.

1. Πόσο σημαντικό είναι το πόσιμο νερό για την καθημερινή ζωή;

Πολύ σημαντικό

Σημαντικό

Όχι και τόσο σημαντικό

Καθόλου σημαντικό

2. Ποιες είναι οι βασικές πηγές του πόσιμου νερού;

(Σημείωσε όλες τις σωστές απαντήσεις.)

Ποτάμια

Θάλασσες

Λίμνες

Υπόγεια ύδατα

Βροχή

3. Από πού προέρχεται το νερό που πίνουμε στην πόλη/χωριό μας;

(Συμπλήρωσε την απάντηση με βάση τις γνώσεις σου ή με βάση το μάθημα.)

4. Ποιες από τις παρακάτω ενέργειες μπορούν να σπαταλήσουν πολύ νερό;

(Σημείωσε όλες τις σωστές απαντήσεις.)

Αφήνω τη βρύση ανοιχτή όταν βουρτσίζω τα δόντια μου

Κάνω μπάνιο σε γεμάτη μπανιέρα

Πίνω νερό από ένα μπουκάλι κάθε φορά

Χρησιμοποιώ το πλυντήριο με πλήρη φορτίο

5. Ποιες από τις παρακάτω ενέργειες μπορείς να κάνεις για να εξοικονομήσεις νερό στο σπίτι σου;

(Σημείωσε όλες τις σωστές απαντήσεις.)

Κλείνω τη βρύση όταν βουρτσίζω τα δόντια μου

Κλείνω το νερό όταν σαπουνίζω τα χέρια μου

Αφήνω τη βρύση ανοιχτή ενώ πλένω τα πιάτα

Χρησιμοποιώ ντους αντί για μπάνιο

6. Τι νομίζεις ότι θα συνέβαινε αν συνεχίζαμε να σπαταλάμε νερό;

Θα τελείωνε το νερό από τον πλανήτη μας

Θα είχαμε λιγότερο νερό για να πίνουμε

Δεν θα άλλαζε τίποτα

Θα υπήρχε περισσότερη βροχή

7. Ποιος είναι ο πιο σημαντικός λόγος για να προστατεύουμε το πόσιμο νερό;

Γιατί το νερό είναι αναγκαίο για τη ζωή

Γιατί το νερό κάνει τον κόσμο πιο όμορφο

Γιατί το νερό κοστίζει ακριβά

Γιατί το νερό κάνει τον καιρό καλύτερο

8. Ποιες δραστηριότητες μπορεί να προκαλέσουν ρύπανση του νερού;

(Σημείωσε όλες τις σωστές απαντήσεις.)

Ρίχνω απόβλητα σε ποτάμια ή θάλασσες

Φυτεύω δέντρα γύρω από τις λίμνες

Ρίχνω λιπάσματα και χημικά στο έδαφος

Καθαρίζω τις παραλίες και τα ποτάμια από τα σκουπίδια

9. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές για την προστασία του νερού;

(Σημείωσε όλες τις σωστές απαντήσεις.)

Χρησιμοποιώ λιγότερο απορρυπαντικό όταν πλένω τα πιάτα

Ρίχνω λάδι και χημικά στους κάδους απορριμμάτων

Μειώνω τη χρήση νερού στην καθημερινότητά μου

Ρίχνω σκουπίδια στους ποταμούς και τις λίμνες

10. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις μπορείς να εφαρμόσεις για να εξοικονομήσεις νερό στο σχολείο;

(Σημείωσε όλες τις σωστές απαντήσεις.)

Κλείνω τη βρύση όταν δεν τη χρειάζομαι

Χρησιμοποιώ λιγότερο νερό όταν ποτίζω τα φυτά στο σχολείο

Αφήνω τη βρύση ανοιχτή κατά τη διάρκεια του διαλείμματος

Πίνω νερό μόνο από το ψυγείο του σχολείου

11. Έχεις ακούσει για την έλλειψη πόσιμου νερού σε κάποιες περιοχές του κόσμου;

Ναι

Όχι

12. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τις περιοχές που έχουν έλλειψη πόσιμου νερού;

(Ανοικτή ερώτηση)

13. Ποιοι είναι οι τρόποι με τους οποίους μπορείς να μάθεις περισσότερα για την προστασία του πόσιμου νερού;

(Ανοικτή ερώτηση)

Οδηγίες:

Οι μαθητές να απαντήσουν στο ερωτηματολόγιο ατομικά ή σε ομάδες.

Μπορείτε να συζητήσετε τις απαντήσεις στην τάξη, κάνοντας επεξηγήσεις για τις έννοιες του πόσιμου νερού και των τρόπων εξοικονόμησής του.

Να ενθαρρύνετε τους μαθητές να εφαρμόσουν τις στρατηγικές εξοικονόμησης νερού στην καθημερινή τους ζωή.

Αυτό το ερωτηματολόγιο θα βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν τη σημασία του πόσιμου νερού, καθώς και την ευθύνη τους για τη σωστή του διαχείριση και προστασία.

ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΣΤΙΕΣ ΚΡΙΣΗΣ

Το θέμα του πόσιμου νερού και των μελλοντικών εστιών κρίσης είναι κρίσιμο για την κατανόηση των περιβαλλοντικών προκλήσεων που θα αντιμετωπίσει ο κόσμος στο μέλλον. Η αυξανόμενη ζήτηση, η ρύπανση, η κλιματική αλλαγή και η υπερκατανάλωση των υδάτινων πόρων δημιουργούν συνθήκες για εστίες κρίσης όσον αφορά την ποιότητα και την ποσότητα του πόσιμου νερού.

Αιτίες Κρίσης του Πόσιμου Νερού:

Αυξανόμενη Πληθυσμιακή Κάλυψη:

Ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, αυξάνοντας την ανάγκη για πόσιμο νερό, ειδικά σε περιοχές όπου οι πηγές είναι ήδη περιορισμένες.

Ρύπανση Νερού:

Η βιομηχανία, η γεωργία και η αστική ανάπτυξη δημιουργούν μεγάλα ποσοστά ρύπανσης στους υδάτινους πόρους. Ρύποι όπως το πετρέλαιο, τα χημικά, τα βαρέα μέταλλα και τα απόβλητα βιομηχανίας εισέρχονται στα ποτάμια, τις λίμνες και τους ωκεανούς, καθιστώντας το νερό ακατάλληλο για πόση.

Κλιματική Αλλαγή:

Η κλιματική αλλαγή προκαλεί ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες και πλημμύρες, οι οποίες επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα του νερού. Σε περιοχές που αντιμετωπίζουν σοβαρές ξηρασίες, η ποσότητα του διαθέσιμου νερού μειώνεται δραματικά.

Αλόγιστη Χρήση και Υπερκατανάλωση:

Η αλόγιστη χρήση νερού σε βιομηχανίες, αγροτικές δραστηριότητες και καθημερινές ανάγκες οδηγεί σε εξάντληση των υδάτινων πόρων. Η υπερκατανάλωση, κυρίως σε περιοχές με περιορισμένο νερό, μπορεί να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον και την κοινωνία.

Κακή Διαχείριση Υδάτινων Πόρων:

Η κακή διαχείριση των υδάτων σε πολλά μέρη του κόσμου, όπως η μη αποτελεσματική αποθήκευση και διανομή, επιδεινώνει τη δυνατότητα προμήθειας πόσιμου νερού για τις κοινότητες.

Περιοχές που Αντιμετωπίζουν Κρίση Πόσιμου Νερού:

Αφρική: Η περιοχή της Σαχάρας και της Υποσαχάριας Αφρικής αντιμετωπίζει σοβαρή λειψυδρία και έλλειψη καθαρού πόσιμου νερού. Ο πληθυσμός της περιοχής συνεχώς αυξάνεται, εντείνοντας την πίεση στους περιορισμένους υδάτινους πόρους.

Ασία: Χώρες όπως η Ινδία και το Πακιστάν βρίσκονται σε κρίση λόγω της υπερκατανάλωσης του νερού και της ρύπανσης των ποταμών και των υπόγειων υδάτων τους.

Αμερική: Αν και οι ΗΠΑ έχουν άφθονα υδάτινα αποθέματα, περιοχές όπως η Νότια Καλιφόρνια και το Τέξας αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις λόγω των αυξανόμενων απαιτήσεων και των ξηρασιών.

Μέτρα Αντιμετώπισης και Στρατηγικές Προστασίας του Πόσιμου Νερού:

Εξοικονόμηση Νερού: Εκπαίδευση του πληθυσμού για την εξοικονόμηση νερού σε προσωπικό, κοινοτικό και βιομηχανικό επίπεδο (π.χ., χρήση αποδοτικών συσκευών, μείωση της σπατάλης).

Επαναχρησιμοποίηση και Ανακύκλωση Νερού: Προώθηση της ανακύκλωσης του νερού και της χρήσης του σε τομείς όπως η γεωργία και η βιομηχανία για να μειωθεί η κατανάλωση καθαρού πόσιμου νερού.

Αντιμετώπιση Ρύπανσης: Εφαρμογή αυστηρών κανονισμών για την αποφυγή της ρύπανσης των υδάτων και καθαρισμός των μολυσμένων υδάτινων πόρων με σύγχρονες τεχνολογίες.

Αειφόρος Γεωργία: Εφαρμογή τεχνικών αειφόρου γεωργίας που μειώνουν την κατανάλωση νερού (π.χ., σταγονόμετρο, χρήση βιολογικών λιπασμάτων).

Συνεργασία και Πολιτική Διαχείριση: Δημιουργία διεθνών συνεργασιών και πολιτικών για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, ειδικά σε περιοχές που μοιράζονται ποτάμια ή άλλες υδάτινες πηγές.

Μελλοντικές Εστίες Κρίσης:

Ο κόσμος θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει προκλήσεις για το πόσιμο νερό στο μέλλον, με πολλές περιοχές να ενδέχονται σε κρίση εάν δεν αναληφθούν άμεσα δράσεις για την προστασία και τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την αξία του νερού και τις στρατηγικές διαχείρισης είναι υψίστης σημασίας για να αποτραπεί η εξάντληση των υδάτινων πόρων.

Συμπέρασμα:

Η διαχείριση των υδάτινων πόρων θα είναι κρίσιμη για το μέλλον της ανθρωπότητας. Η αυξανόμενη πίεση λόγω της κλιματικής αλλαγής και της πληθυσμιακής αύξησης απαιτεί δράση σήμερα, για να διασφαλίσουμε ότι το πόσιμο νερό θα είναι διαθέσιμο και καθαρό για τις μελλοντικές γενιές.

ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΟΛΙΤΕΙΟΤΗΤΑ

Το πόσιμο νερό είναι ένα από τα πιο βασικά και ζωτικής σημασίας αγαθά για την επιβίωση της ανθρωπότητας. Η παγκόσμια πολιτειότητα αναφέρεται στην αντίληψη και τη δράση των ανθρώπων ως παγκόσμιων πολιτών, δηλαδή στην αίσθηση της ευθύνης και της αλληλεγγύης για τα κοινά συμφέροντα του πλανήτη και για την επίλυση των παγκόσμιων προβλημάτων. Το πόσιμο νερό, ως κοινός πόρος, αποτελεί κεντρικό θέμα για την παγκόσμια πολιτειότητα, αφού η διαχείρισή του και η εξασφάλισή του είναι καθολικής σημασίας για όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως χώρας, πολιτισμού ή οικονομικής κατάστασης.

Σχέση Πόσιμου Νερού και Παγκόσμιας Πολιτειότητας:

Καθολική Πρόσβαση στο Νερό: Το νερό είναι θεμελιώδες για την επιβίωση κάθε ανθρώπου. Ωστόσο, ενώ ορισμένες περιοχές του κόσμου έχουν εύκολη πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, άλλες περιοχές (κυρίως στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική) υποφέρουν από λειψυδρία και έλλειψη πρόσβασης σε ασφαλές νερό. Η παγκόσμια πολιτειότητα απαιτεί αλληλεγγύη και συνεργασία μεταξύ των χωρών για να διασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή του πόσιμου νερού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αντιμετώπιση της Ρύπανσης του Νερού: Η ρύπανση των υδάτινων πόρων είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα. Χημικά, απόβλητα, βιομηχανικά κατάλοιπα και αγροτικά χημικά ρυπαίνουν ποτάμια, λίμνες και θαλάσσιες περιοχές. Η παγκόσμια πολιτειότητα απαιτεί τη συνεργασία όλων των χωρών για την καταπολέμηση της ρύπανσης των υδάτων και την εφαρμογή αυστηρών περιβαλλοντικών κανονισμών. Η συνειδητοποίηση ότι το νερό είναι κοινό αγαθό για όλη την ανθρωπότητα είναι θεμελιώδης για την προστασία του.

Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων: Η αειφόρος διαχείριση των υδάτινων πόρων είναι κρίσιμη για την παγκόσμια ευημερία. Η υπερκατανάλωση νερού, η κακή διαχείριση και η σπατάλη των υδάτων εντείνουν τη παγκόσμια κρίση του νερού. Στο πλαίσιο της παγκόσμιας πολιτειότητας, οι χώρες πρέπει να συνεργαστούν για την ανάπτυξη στρατηγικών και τεχνολογιών που θα εξασφαλίσουν την αειφορία των υδάτινων πόρων και θα μειώσουν την πίεση στις πηγές νερού.

Δικαιώματα και Ισοτιμία στην Πρόσβαση στο Νερό: Η πρόσβαση στο πόσιμο νερό είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ. Κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης ή κοινωνικής κατάστασης, πρέπει να έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε καθαρό και ασφαλές νερό. Η παγκόσμια πολιτειότητα βασίζεται στην αρχή της δικαιοσύνης και της ισότητας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για παγκόσμια προσπάθεια ώστε να διασφαλιστεί αυτό το δικαίωμα για όλους.

Κλιματική Αλλαγή και Νερό: Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη διαθεσιμότητα των υδάτων, προκαλώντας ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες, πλημμύρες και αυξημένη εξάτμιση, που πλήττουν τις πηγές πόσιμου νερού. Στο πλαίσιο της παγκόσμιας πολιτειότητας, η κλιματική δράση και η προστασία των υδάτινων πόρων είναι αλληλένδετες. Η αναγνώριση της κοινής ευθύνης για την κλιματική κρίση και την υδρική κρίση είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του πόσιμου νερού.

Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση: Η εκπαίδευση των ανθρώπων σχετικά με την αξία του νερού και τη σημασία της εξοικονόμησης και της προστασίας των υδάτων είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Στην παγκόσμια πολιτειότητα, η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τις συνέπειες της σπατάλης και της ρύπανσης του νερού είναι κρίσιμη για την αποτροπή της μελλοντικής κρίσης νερού.

Ενέργειες για την Ενίσχυση της Παγκόσμιας Πολιτειότητας σχετικά με το Νερό:

Παγκόσμια Συνεργασία: Συνεργασία μεταξύ κρατών και διεθνών οργανισμών για την ανάπτυξη στρατηγικών και την εφαρμογή δράσεων για την εξασφάλιση καθαρού πόσιμου νερού σε όλο τον κόσμο.

Δημιουργία Διεθνών Συμφωνιών: Ανάπτυξη συμφωνιών και πολιτικών που θα διέπουν τη διαχείριση των υδάτινων πόρων και την προστασία τους από τη ρύπανση.

Ανανεώσιμες Πηγές Νερού: Επενδύσεις σε τεχνολογίες επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης του νερού και την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών, όπως η αφαλάτωση του θαλάσσιου νερού.

Στρατηγικές Εξοικονόμησης Νερού: Προώθηση πρακτικών εξοικονόμησης νερού στην καθημερινή ζωή, όπως η χρήση αποδοτικών συσκευών, η ορθολογική χρήση σε αγροτική παραγωγή και η ενημέρωση των πολιτών.

Προστασία των Υδάτινων Οικοσυστημάτων: Φροντίδα για την προστασία των υδάτινων οικοσυστημάτων, των ποταμών, των λιμνών και των παράκτιων περιοχών από τη ρύπανση και την καταστροφή.

Συμπέρασμα:

Η διασφάλιση της πρόσβασης στο πόσιμο νερό είναι μια παγκόσμια πρόκληση που απαιτεί τη συνεργασία όλων των χωρών και τη συμμετοχή κάθε πολίτη. Μέσω της παγκόσμιας πολιτειότητας, μπορούμε να ενισχύσουμε την αλληλεγγύη και τη συλλογική δράση για να αντιμετωπίσουμε τις παγκόσμιες κρίσεις που σχετίζονται με το νερό και να εξασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΗ ΤΥΠΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΩΝ - ΜΑΘΗΤΕΣ Ε-ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Για μαθητές Ε’ και Στ’ Δημοτικού, οι προτεινόμενες επισκέψεις στο πλαίσιο μη τυπικής εκπαίδευσης σχετικά με τη διαχείριση των υδάτων μπορούν να αποτελέσουν μια διασκεδαστική και εκπαιδευτική εμπειρία που θα βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν τη σημασία του νερού και την ανάγκη για αειφόρο διαχείριση των υδάτινων πόρων. Εδώ είναι μερικές προτάσεις για επισκέψεις και δραστηριότητες:

1. Επίσκεψη σε Σταθμό Επεξεργασίας Νερού – Αντλιοστάσια και Υδατοδεξαμενές ΔΕΥΑ Ορεστιάδας

Σκοπός: Οι μαθητές θα μάθουν για τη διαδικασία επεξεργασίας του πόσιμου νερού, από τη συλλογή του μέχρι την καθαριότητά του και την εισαγωγή του στο δίκτυο ύδρευσης.

Δραστηριότητες: Εξερεύνηση του τρόπου επεξεργασίας νερού, επίδειξη των εργαλείων και των διαδικασιών καθαρισμού, συζήτηση για τη σημασία της απολύμανσης και του ελέγχου της ποιότητας του νερού.

Ποιες γνώσεις αποκτούν: Εξοικείωση με τη διαδικασία καθαρισμού και επεξεργασίας του νερού, συνειδητοποίηση της αξίας του καθαρού νερού και των περιβαλλοντικών προκλήσεων.

2. Επίσκεψη σε Οργανισμούς με Συστήματα Άρδευσης – Οργανισμός Εγγείων Βελτιώσεων Ορεστιάδας (ΓΟΕΒ)

Σκοπός: Οι μαθητές θα κατανοήσουν πώς χρησιμοποιείται το νερό στη γεωργία και τη σημασία της σωστής άρδευσης για τη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων.

Δραστηριότητες: Επίδειξη μεθόδων άρδευσης, συζήτηση για την αειφόρο γεωργία και τη διαχείριση του νερού, συμμετοχή των μαθητών σε μικρές δραστηριότητες (π.χ., εφαρμογή συστήματος άρδευσης).

Ποιες γνώσεις αποκτούν: Κατανόηση της σημασίας της αποδοτικής χρήσης του νερού στη γεωργία και της σύνδεσης μεταξύ νερού και διατροφής.

3. Επίσκεψη σε Ταμιευτήρες (Φράγματα) – Φράγμα Κυπρίνου Ορεστιάδας και Φράγμα Κομοτηνής

Σκοπός: Ενημέρωση για τα τεχνητά έργα υποδομής που αφορούν το νερό και τη διαχείρισή τους και η σημασία της προστασίας τους.

Δραστηριότητες: Παρατήρηση του περιβάλλοντος χώρου, πληροφόριση.

Ποιες γνώσεις αποκτούν: Κατανόηση της αξίας των ταμιευτήρων και του συνόλου των έργων και γενικότερα στατιστικά στοιχεία.

6. Επίσκεψη σε Σταθμό Ανακύκλωσης Νερού

Σκοπός: Εκπαίδευση για τη διαδικασία ανακύκλωσης του νερού και τη σημασία της ανακυκλωμένης χρήσης.

Δραστηριότητες: Επίδειξη των μεθόδων καθαρισμού και ανακύκλωσης του νερού, συζήτηση για τις πρακτικές και τα οφέλη της ανακύκλωσης.

Ποιες γνώσεις αποκτούν: Ενημέρωση για την ανακύκλωση του νερού και τη μείωση της κατανάλωσης πόσιμου νερού μέσω της ανακύκλωσης.

7. Περίπατος σε Τοπική Πηγή Νερού ή Ποτάμι

Σκοπός: Εξοικείωση των μαθητών με τοπικές φυσικές πηγές νερού και κατανόηση της σημασίας τους για το περιβάλλον και την κοινωνία.

Δραστηριότητες: Επίσκεψη σε φυσική πηγή, ποτάμι ή λίμνη, παρατήρηση της ποιότητας του νερού και του οικοσυστήματος γύρω από αυτήν, συζήτηση για την προστασία των υδάτινων πόρων.

Ποιες γνώσεις αποκτούν: Κατανόηση της φυσικής ροής του νερού και της ανάγκης προστασίας των φυσικών υδάτινων πόρων.

Συμπεράσματα:

Οι επισκέψεις αυτές θα επιτρέψουν στους μαθητές να αναπτύξουν μια πιο ολοκληρωμένη αντίληψη για τη σημασία του νερού στην καθημερινή τους ζωή και στον πλανήτη συνολικά. Με τις συγκεκριμένες δραστηριότητες, θα αποκτήσουν πρακτικές γνώσεις για τη διαχείριση του νερού και τη σημασία της προστασίας του, ενισχύοντας τη συνείδηση τους ως μελλοντικοί υπεύθυνοι πολίτες.

Πληροφορίες σχετικά με το θέμα του Συνεδρίου

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία (330-1453 μ.Χ.) είχε αναπτύξει ένα εξαιρετικά οργανωμένο σύστημα διαχείρισης των υδάτινων πόρων, καθώς η διαχείριση του νερού και η σωστή εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση και την ευημερία των πόλεων και της αγροτικής παραγωγής.

Η διαχείριση των υδάτων στο Βυζάντιο περιλάμβανε την εκμετάλλευση φυσικών πηγών, την ανάπτυξη υδραυλικών συστημάτων, την κατασκευή δεξαμενών, την εξασφάλιση πόσιμου νερού για τις πόλεις και την αγροτική παραγωγή, καθώς και την προστασία των υδάτινων πόρων από την ρύπανση.

Βασικά Στοιχεία για τη Διαχείριση Υδάτων στο Βυζάντιο:

1. Υδραυλικά Έργα και Υδραγωγεία:

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία είχε αναπτύξει εξαιρετικά υδραυλικά έργα για την εκτροπή και αποθήκευση νερού. Το υδραγωγείο ήταν ένα από τα βασικά συστήματα μεταφοράς νερού από τις πηγές στις πόλεις. Η Κωνσταντινούπολη (η σημερινή Ιστανμπούλ) είχε ένα εκτεταμένο δίκτυο υδραγωγείων που μετέφεραν νερό από κοντινές πηγές, όπως από το Βόσπορο και τη γύρω περιοχή, προς την πόλη και τις δημόσιες δεξαμενές.

Υδραγωγείο του Ζωγράφου και Υδραγωγείο του Σιλό ήταν δύο από τα πιο γνωστά έργα που εξασφάλιζαν την παροχή νερού στην Κωνσταντινούπολη.

Τα υδραγωγεία κατασκευάζονταν από πέτρα, τούβλα και τσιμέντο, και τα νερά μεταφέρονταν σε μεγάλες δεξαμενές και κατακόρυφα πηγάδια.

2. Δεξαμενές Νερού (Κιστέρνες):

Στις πόλεις του Βυζαντίου, οι κιστέρνες (δεξαμενές αποθήκευσης νερού) ήταν κοινές, ιδιαίτερα σε περιοχές που είχαν περιορισμένη ή ασταθή παροχή νερού. Η Κωνσταντινούπολη είχε πολλές κιστέρνες κάτω από τα δημόσια κτίρια και τα παλάτια, που εξασφάλιζαν την αποθήκευση νερού για την πόλη. Το σύστημα αυτό είχε σχεδιαστεί ώστε να παρέχει νερό ακόμη και σε περιόδους ξηρασίας ή πολιορκίας.

Η Κιστέρνα της Φιλανθρωπίας (Basilica Cistern) στην Κωνσταντινούπολη είναι ένα από τα πιο διάσημα παραδείγματα, με τους τεράστιους κίονες και την τεχνική ικανότητα της εποχής να εξασφαλίσουν την αποθήκευση νερού για την πόλη.

3. Αρδευτικά Συστήματα:

Η γεωργία ήταν βασικός τομέας της οικονομίας του Βυζαντίου και η αρδευτική υποδομή ήταν σημαντική για τη διατήρηση της αγροτικής παραγωγής. Οι Βυζαντινοί χρησιμοποίησαν τα ποτάμια και τις φυσικές πηγές για να ποτίσουν τα αγροκτήματα, ενώ σε πολλές περιοχές της Αυτοκρατορίας υπήρχαν ειδικά αρδευτικά κανάλια.

Στην Αίγυπτο και τις περιοχές γύρω από τον Νείλο, υπήρχε εκτεταμένο σύστημα αρδευτικών καναλιών, που προέρχονταν από την αρχαία Αίγυπτο και συνεχίστηκαν να λειτουργούν κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Στην Μικρά Ασία και την Παλαιστίνη, οι Βυζαντινοί δημιούργησαν αρδευτικά συστήματα για την καλλιέργεια της γης και την υποστήριξη της αγροτικής παραγωγής.

4. Στρατηγική Χρήση Νερού στις Πόλεις:

Οι Βυζαντινοί φρόντισαν να κατασκευάζουν δημόσια λουτρά και υδροσυστήματα για την ευημερία των πολιτών. Η ύπαρξη των δημόσιων λουτρών, που περιλάμβαναν θερμά και κρύα λουτρά, ήταν σημαντική για την υγιεινή και την κοινωνική ζωή της εποχής.

Τα βυζαντινά λουτρά εξαρτιόνταν σε μεγάλο βαθμό από τα υδραυλικά έργα που παρείχαν σταθερή ροή νερού και ζεστό νερό.

Οι Βυζαντινοί έδιναν μεγάλη σημασία στην υγιεινή και την καθαριότητα, και το νερό ήταν καθοριστικό για τη διατήρηση αυτών των κανόνων.

5. Θρησκευτικές και Πολιτισμικές Αντιλήψεις:

Το νερό θεωρούνταν ιερό στοιχείο στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση του Βυζαντίου, με τη χρήση του στη θεία λειτουργία και στις τελετές του βαπτίσματος. Το νερό είχε επίσης συμβολική σημασία, καθώς συνδεόταν με την καθαρότητα και την ανανέωση.

Οι Βυζαντινοί δεν περιορίζονταν μόνο στην πρακτική διάσταση της διαχείρισης των υδάτων, αλλά το νερό συνδεόταν επίσης με θρησκευτικές πρακτικές και τοποθετούσε την κοινωνία τους σε σχέση με το φυσικό και πνευματικό τους περιβάλλον.

6. Προστασία των Υδάτινων Πόρων και Αντιμετώπιση Κρίσεων:

Κατά τη διάρκεια πολέμων ή πολιορκιών, το νερό ήταν συχνά στρατηγικό εργαλείο. Οι Βυζαντινοί φρόντιζαν να προστατεύουν τις πηγές τους και να κατασκευάζουν αποθηκευτικά συστήματα νερού για να διασφαλίσουν την επιβίωση των πόλεών τους κατά τη διάρκεια των δύσκολων καταστάσεων.

Κατά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους και τους Οθωμανούς, οι Βυζαντινοί είχαν κατασκευάσει ειδικά αποθηκευτικά συστήματα και κρυφές πηγές νερού, ώστε να αντέξουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Συμπέρασμα:

Η διαχείριση των υδάτων στο Βυζάντιο υπήρξε εξαιρετικά σημαντική για την επιβίωση και ανάπτυξη της αυτοκρατορίας. Τα υδραυλικά έργα, οι δεξαμενές, τα αρδευτικά συστήματα και η στρατηγική χρήση του νερού αποδεικνύουν την τεχνική ικανότητα και την οργάνωση των Βυζαντινών στην εξασφάλιση των υδάτινων πόρων. Η κληρονομιά αυτών των επιτευγμάτων συνεχίζει να επηρεάζει τις σύγχρονες τεχνικές διαχείρισης νερού, με πολλές σύγχρονες πόλεις να αντλούν έμπνευση από τα βυζαντινά υδραυλικά συστήματα.

ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ

Videos επισκέψεων μη τυπικής εκπαίδευσης.

Αφίσα σχετική με το θέμα σε έντυπη μορφή.

Αφίσα σε ηλεκτρονική μορφή.

Μακέτα – κατασκευή.

Παραγωγή Podcast και επικοινωνία μέσω του ραδιοφώνου του σχολείου μας στα πλαίσια του European School Radio.

ΠΗΓΕΣ:

https://www.ted.com/talks/mia_nacamulli_when_is_water_safe_to_drink

https://www.youtube.com/watch?v=vxBrnXzTdOc

https://padlet.com/ducageot/padlet-3ei2w6bjig4cijwx

https://www.aua.gr/wrm/Simioseis/Propryhiaka/MEN/test.pdf

http://archive.eclass.uth.gr/eclass/modules/document/file.php/MHXC215/%C...